İslam İktisadına Giriş - Ahmet Tabakoğlu

İslam İktisadına Giriş müslüman bir düşünürün, olması gerektiği gibi müslüman bir bakış açısıyla yazdığı bir iktisat kitabı. Sadece İslam İktisadını değil, bütün önemli iktisat ekollerine yer veren, nasıl ortaya çıktıklarını, özelliklerini ve eksik yönlerini ele alan bir kitap. Bu tarz araştırma-inceleme kitaplarına isim vermek gerçekten zordur, İslam İktisadına Giriş de aynı sorunu yaşamış gibi. İslam İktisadı'nın birçok yönü incelenirken bütün yönleriyle ayrıntılı şekilde ele alınmalı ki kitabın da hepsini kapsaması imkansız olduğu için ismine "Giriş" kelimesi eklenmiş. Ahmet Tabakoğlu'nun yine İslam İktisadı ile ilgili başka kitapları da mevcut.

Kitap İslam İktisadı'nın tarihsel sürecine değinirken batıyı da göz ardı etmiyor. Hatta kitapta Batı Dünyası ve İslam Dünyası'nın iktisadi yolculuğu eşit oranlarda anlatıldığını bile söyleyebiliriz. Yazar aslında kullandığımız terimlerden, iktisada bakış açımıza kadar birçok şeyin de batı menşeli olduğunu vurguluyor. Kitaptaki en güzel taraflardan biri de batı eleştirisinin boş bir eleştiri olmaması çünkü bazı dindar yazarlar bu hataya düşüyorlar, bazen batıya sövmekten fazlasını yapmak gerek.

Yazının girişinde müslüman bir bakış açısı demiştik, Tabakoğlu iktisatçı kimliğinin yanında bir fıkıh hocası gibi olaylara yaklaşmış. Bazı yerlerde kendinizi dini bir kitap okur gibi hissediyorsunuz. Başlıca kaynaklar olan ayet ve hadisler dışında, müslüman devletlerin uygulamaları ve alimlerin görüşlerine de fazlasıyla yer verilmiş. Özellikle Osmanlı Devleti ile ilgili bölümde Halil İnalcık, Fatih Ülgener gibi hocaların görüşlerin tek tek incelenmesi de kitabın ne kadar titizlikle hazırlandığını gösteriyor. 

Kitapta özellikle riba (faiz) ve riba türleri, Medine Pazarı, az gelişmişlik gibi konular üzerinden İslam'ın iktisada bakış açısı geniş şekilde yer almış. Açıkçası ben de kitabı 3-4 aylık bir süreçte okuduğum için fazla iddialı laflar etmek istemiyorum. Bu yazıyı yazarken de sık sık kitaba dönüş yaptım. Yine de bu islami bakış açısını ve bazı temel konularda İslam'ın emir ve yasaklarının vurgulanması kitabın temel noktalarındandı.

Günümüzde sömürgeleşme, gelişmiş batı ve az gelişmiş doğu, refah içindeki batılı ülkelerin yanında açlıktan kıvrılan Afrikalı halklar gibi şeyler klişeleşse de doğruluğundan hiçbir şey kaybetmedi. Daha kötüsü biz buna alıştık, bir Afrikalı'nın açlıktan ölmesi, bir Ortadoğulu'nun evinden olması ve bir Amerikalı çocuğun odasında bilgisayar başında fazla zaman geçirmesi aynı anda olan ve bizlere fazlasıyla normalmiş gibi gelen olaylar haline geldi. Bu ve buna benzer kitaplarla hem kendi durumumuzu hem de dünyanın durumunu sorgulamamız gerekiyor, Tabakoğlu'nun kitabı da bunun için iyi fırsat.

Tabakoğlu'nun Türk İktisat Tarihi ve iktisat tarihi üzerine makalelerini topladığı kitapları da var. Yakın bir gelecekte olur mu bilmiyorum ama Türk İktisat Tarihi'ni de not ettim. Bu yazıyı yazarken de amacım sadece kitabı duyurmaktı. Kitap eleştirisi yapmak bana her zaman çok zor gelmiştir, bunu yapan yazarlara ve bloglara büyük saygım var, daha doğrusu eleştirmenlik işinin kendisine. İslam İktisadı'na merak duyanlar için bu kitaba zaten denk gelmişlerdir, aynı zamanda tarih, iktisat, din, toplum, kültür gibi sosyal bilimlere ilgi duyanlar için de önemli bir kaynak olabilir. Hem kendi kitaplığınız için hem de akademik çalışmalarınız için. Böyle bir kitabın Dergah Yayınları'ndan çıkması da elbette kimseyi şaşırtmamalı, çok güzel ve naif bir yayıncılık yapıyorlar.

Kısa eleştirimizin ardından birkaç fotoğraf ekleyelim dedik, umarım yararlı olur.





Yazıda özellikle Sahillioğlu'ndan önemli alıntılar var.


Tabakoğlu'nun bazı araştırmaları.




Sıradaki Ekonomi Kitabı  : Kapital - Pikety / Osmanlı-Türkiye İktisadı Tarihi - Şevket Pamuk

Önerilen Ekonomi Kitabı : Finansal Krizler ve Türkiye - Fatih Özatay (Şiddetle tavsiye olunur!)

Yorumlar

Popüler Yayınlar