Mayıs 2015 Enflasyon İncelemesi

Ocak ayı incelemesinden sonra biraz tembellikten biraz da zaman bulamadığımızdan dolayı aylık fiyat gelişmelerini yazamadık. Aradaki üç ayı atlayıp direk Mayıs ayı gelişmelerine bakalım dedik. Tabi aradan geçen zamanda önemli gelişmeler oldu, TCMB iki kez faiz indirimine gitti, dolar oldukça yükseldi ve şubat, mart ve nisan enflasyonu beklentilerin üzerinde geldi. Üç ayda da gıda fiyatları TÜFE'deki artışın ana nedeni olurken ulaştırma grubunun da artık endekse olumsuz yönde destek vermeye başladı. 2015 Mayıs ayı enflasyonu % 0,56 olurken, yıllık enflasyon % 8,09'a çıktı (TÜİK, 2015).

Mayıs ayı 2015'te gıda fiyatlarının düştüğü ilk ay oldu (1). Aylık -2,68 gerileyen gıda fiyatları haberleşme grubu ile beraber fiyatları düşen tek gruptu. Mayıs enflasyonun yükselmesindeki en büyük etken ise 10,06'lık oranıyla giyim ve ayakkabıdan geldi. Grubun yıllık enflasyonun 6 dolaylarında olduğunu düşünürsek yükselişin geçici olduğu anlaşılır, zaten geçen sene mayısta da fiyatlar oldukça armış. Bunda muhtemelen yeni sezon ürünlerinin satışa sunulmasının etkisi var, haziran ve temmuz aylarında durum netleşir. Ulaştırma grubu da yükselmeye devam etti, 1,76'lık oranıyla en çok yükselen ikinci grup oldu. Aylık yükselişi 1'in üzerinde olan diğer grup ise Lokanta ve Oteller. Gıda fiyatlarının düşmesiyle bu grup da yıllık enflasyonda liderliği ele geçirmiş durumda (TCMB, 2015).

Genel tabloya baktığımızda ise yıllık enflasyon 8'in üzerine çıkmış durumda. 2014 sonundaki baz etkisini de düşünürsek yıllık 7,5'un altını görmek bir daha mümkün olmayabilir. Yüzde 9 üzerinin de mantıklı bir tahmin olduğu da düşünülebilir. Hatta artık yüzde 10 konuşmalıyız diyen yazarlar da var (Aktaş, 2015). Çekirdek enflasyonun da 7,5 olması gelecek aylar için iyiye işaret değil. Yurt içi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) de artmaya devam ediyor, aylık artış 1,11 iken yıllık artış 6,5'i buldu.

Kaynak : TÜİK, TCMB

Diğer yandan TÜFE'ye bölgesel olarak baktığımızda Erzurum, Erzincan, Bayburt bölgesi aylık olarak endeksin en çok attığı yer oldu. İlginçtir ki bölge yıllık enflasyonu en düşük bölgelerden biri, şu an da da 27 bölgeden 6,54 ile en düşük 2. bölge. Yıllık enflasyonu en fazla olan bölge de 9,42 ile Gaziantep bölgesi. Bölgedeki Suriyeli göçmenlerin etkisi olabilir, en azından yine TCMB'nin açıkladığı Konut Fiyat Endeksi'nden bu bölgedeki konut artışların zirveye yakın olduğu rahatlıkla görünüyor. 3 Temmuz'da açıklanacak haziran verileriyle beraber yılın ilk yarısındaki enflasyon da belli olacak. Yılın ilk 5 ayındaki enflasyon şimdiden %5,30'u bulmuş durumda, yaz ayları genelde fiyatlar daha sakin oluyor ama haziranda ramazan etkisini görebiliriz. Merkez Bankası araştırmacılarına göre Ramazan ayında yapılan zamların kalıcı oluyor ve yıllık enflasyona 0,15 puan etki ediyor (Özmen ve Sarıkaya, 2014)). Ayrıca haziran enflasyonu memurların ikinci altı aylık maaşını da etkileyecek. Haziran verileriyle görüşmek üzere.

Kaynakça

TCMB, (2015). ''Mayıs Ayı Fiyat Gelişmeleri'', Haziran 2015.

TÜİK, (2015). ''Tüketici Fiyat Endeksi, Mayıs 2015'', Haziran 2015.

Aktaş, Alaattin (2015). ''Yıllık TÜFE % 8'in üstünde gelebilir, sonraki iki ay soluklanma dönemi'', http://www.dunya.com/yillik-tufe-8in-ustunde-gelebilir-sonraki-iki-ay-soluklanma-don-160110yy.htm.

Özmen, M. U. ve Sarıkaya, Ç. (2014). ''Enflasyonda Ramazan Etkisi'', TCMB Ekonomi Notları, 2014-14.